Ảo tưởng sức mạnh về năng lực và sự hiểu biết của bản thân

Ảo Tưởng bản thân đã trở thành chuyên gia rồi nhưng đến một lúc bạn lại nhận ra mình chẳng biết gì. Hôm nay cùng Tú tìm hiểu về căn bệnh ảo tưởng sức mạnh cũng như những cách để khắc phục bạn nhé.

Nếu bạn cảm thấy mình cái gì cũng biết một ít mà không thật sự giỏi cái gì thì bài viết này dành cho bạn.

Xem thêm bài viết Lòng tham và nỗi sợ hãi: cảm xúc kẻ thù hàng đầu của Trader

Hiệu ứng Dunning-Kruger là gì?

Định nghĩa: Hiểu đơn giản Dunning-Kruger là ảo tưởng sức mạnh về sự hiểu biết của bản thân.

Trong tâm lý học, hiệu ứng Dunning-Kruger là một dạng thiên kiến nhận thức trong đó mọi người đánh giá khả năng nhận thức của họ cao hơn năng lực thực tế. Sự thiên vị nhận thức này chịu ảnh hưởng của ảo tưởng tự tôn, xuất phát từ việc mọi người không thể nhận ra sự thiếu khả năng của họ.

5 giai đoạn Dunning-Kruger

Bất cứ ai trong quá trình phát triển thế mạnh và tài năng đều trải qua 4 giai đoạn tâm lý. Hiểu được và có thái độ đúng đắn để xây dựng phương pháp đi đến tận cùng của tài năng đó.

Để hình dung rõ hơn về hiệu ứng tâm lý này, hãy theo dõi đồ thị dưới đây để thấy sự biến đổi về mức độ tự tin của một người qua mỗi giai đoạn.

Giai đoạn 1  – Không biết gì

Không biết gì (Know-nothing). Ở giai đoạn đầu tiên này, con người nhận thức được sự yếu kém, thiếu sót của bản thân trong một lĩnh vực cụ thể nào đó. Và nó trở thành sự băn khoăn, trăn trở,  thuc đẩy họ phải tự đi học, đi tìm hiểu vấn đề ấy. Tuy nhiên giai đoạn này thường học tập mang tính hời hợt; cưỡi ngựa xem hoa.

Ví dụ: Bạn bắt đầu muốn học Trading. Khi chưa biết về nó bạn cảm thấy những người Trader giao dịch kiếm tiền giỏi thế? Bạn thấy họ kiếm lợi nhuận một cách dễ dàng, và có thể phát triển thụ nhập lên rất cao. Bạn tìm tòi tài liệu về trading, xem các video, các phân tích, các hướng dẫn trên internet. Hoặc đầu tư hơn thì sẽ đi học các khóa học từ cơ bản tới nâng cao về giao dịch tài chính một cách bài bản.

Giai đoạn 2 – Đỉnh cao của sự ngu ngốc

Sự tự tin thái quá (Peak of Mount Stupid). Đây là lúc sự tự tin tăng dần cùng lượng kiến thức họ có và lúc này họ trở nên tự phụ quá đà với những thông tin, kiến thức mới sở hữu.

Ví dụ: Chẳng hạn sau khi học giao dịch cơ bản, bạn đã có thể biết cách đặt lệnh, chốt lời, cắt lỗ…. Bạn mới học được vài skill và cảm thấy việc phân tích thật là dễ dàng, thị trường cũng chỉ đơn giản là tăng hoặc giảm hoặc là đi ngang. Cộng thêm một vài lệnh trade lời, bạn bắt đầu tự mãn và thấy mình thật là giỏi. Công việc này dường như sinh ra là để cho mình, và mình thật là Pro.

Giai đoạn 3 – Thung lũng tuyệt vọng

Rơi vào “Thung lũng tuyệt vọng” Valley of Despairs. Bạn nhận ra khả năng thật của bản thân, bạn rơi vào sự buồn bã và chuỗi ngày thất vọng về chính mình. Trên con đường đi tới thành công sẽ có những lúc bạn cảm thấy tuyệt vọng, bế tắc cực độ. Đây cũng chính giai đoạn cho thấy sự quyết tâm theo đuổi lĩnh vực bạn đang đi.

Ví du: Khi bạn bắt đầu tới chu kỳ thua lỗ. Những lệnh lỗ bắt đầu và kéo dài khiến bản cảm thấy nản, nhìn nhận lại sai lầm bản thân và có cảm thác thất vọng về những kiến thức mình đã tìm hiểu và học. Nhận ra bản thân không biết nhiều tới thế, một số sẽ bỏ cuộc ở giai đoạn này.

Giai đoạn 4 – Hành trình giác ngộ

Bạn bắt đầu con đường của sự giác ngộ (Slope of Enlightenment). Từng bước họ sẽ học hỏi nghiêm túc mở rộng và đi sâu kiến thức. Lúc này con người sẽ không còn cái tự cao như ngày trước, thay vào đó là khao khát được phát triển.

Hành trình giác ngộ bắt đầu khi bạn nhận thức được sự yếu kém của bản thân. Giao dịch chọn lọc hơn, đầu tư thời gian và công sức cho học tập kiến thức nghiêm túc. Tu dưỡng đạo đức và tâm lý giao dịch, kết quả dần được cải thiện.

Trải nghiệm, rèn luyện và đúc rút kinh nghiệm. Để thành công bạn cần liên tục phát triển bản thân.

Giai đoạn 5 – Trở thành chuyên gia.

Cao nguyên của sự bền vững (Plateau of sustainability). Tới giai đoạn này bạn xây dựng cho mình một lượng kiến thức chuyên sâu. Bạn trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này, thấu hiểu đến những vấn đề cốt lõi nhất. Bạn thành công bền vững trên con đường mình đã chọn.

Hiệu ứng Dunning-Kruger có thể xảy ra với bất kỳ ai, ở bất kỳ lĩnh vực hay ngành nghề nào. Để có thể thành công trong lĩnh vực bạn đang theo đuổi, cần có sự đầu tư nghiêm túc và hướng đi đúng đắn. Việc này sẽ giúp bạn nhanh chóng trở thành chuyên gia và kiếm được nhiều tiền.

Video hiệu ứng Dunning – Kruger

Xem video và hiểu thêm về căn bệnh ảo tưởng sức mạnh cũng như những cách để tránh bị ảo tưởng sức mạnh.

Cách để hạn chế ảo tưởng sức mạnh

Thực chất, đây là một hiệu ứng gây ra bởi sự thiếu kinh nghiệm và kiến thức. vậy nên đối với những người trẻ, thật khó để có thể ngăn chặn hoàn toàn mà chỉ có thể hạn chế nó. Biết cách hạn chế sự ảo tưởng về hiểu biết sẽ giúp bạn sớm thành công trong lĩnh vực và con đường bạn đang đi.

Xem thêm bài viết: Hành trình trở thành một nhà giao dịch Forex thành công

1. Xác định vị thế và kỷ luật

Xác định vị thế là việc tối quan trọng để bạn có thể bắt đầu. Quá trình trở thành một chuyên gia trong lĩnh vực không phải ngày một, ngày hai. Đây là hành trình dài phải có hướng đi đúng đắn; và chỉ có sự kỷ luật và kiên trì mới giúp bạn đạt được điều mình mong muốn.

2. Lắng nghe nhiều hơn

Hãy mở lòng, lắng nghe và đón nhận những nhận xét từ những người xung quanh, có như vậy bạn mới biết được thêm các góc nhìn khách quan hơn về chính khả năng của bản thân bạn.

3. Không ngừng học hỏi

Đừng quên chuẩn bị cho bản thân một tâm thế sẵn sàng học hỏi với bất cứ ai, từ bất kì đâu. Xác định vị thế bản thân và không ngừng trau dồi kiến thức.

4. Tư duy phản biện

Tự phản bác lại những gì mình biết là một cách để tôi luyện bản thân cũng như tránh việc tự mình kết luận một cách không có giá trị. Sử dụng thường xuyên những gì đã biết, kiến thức và kinh nghiệm của bạn sẽ tự nâng cao.